سریال جیران – اقتباس یا اشتباهی از تاریخ قجری

28 فوریه 2022
4.4/5 - (126 امتیاز)

سریال جیران مدتی است که چشم علاقمندان به فیلم و سریال را گرفته و بسیاری مشغول تماشا آن هستند. این سریال به کارگردانی حسن فتحی ساخته شده و قصه آن در دل تاریخ و در دوران حکومت قاجار روایت می شود. جیران محصول انحصاری سرویس فیلیمو بوده از عناوین مورد انتظار این پلتفرم به شمار میرود. در این بخش از فیلم و سریال پرشین مگ به بررسی ابعاد جدیدی از سریال جیران خواهیم پرداخت.

ساخت سریال های تاریخی پس از انقلاب

قهوه تلخ، شهرزاد، خاتون. در طول این سالها کم سریالی تاریخی از کارگردان های مختلف ندیده ایم. پس از انقلاب و با رشد سینما و تلویزیون سریال های تاریخی نیز به همان میزان رشد پیدا کردند. گرچه بخاطر ماهیت انقلاب گرایش های کارگردانان به ساخت سریال های مذهبی و اسلامی بیشتر بود اما از لا به لای آن ها هم گاهی کسی پیدا می شد که دست بر روی تاریخی بگذارد که کمتر به آن پرداخته شده. یکی از سریال های تاریخی که اخیرا هم سرو صدای زیادی بپا کرده سریال جیران است. بیایید نگاهی کوتاه به این سریال بیاندازیم و بررسی کنیم که چقدر از آن با واقعیت عجین شده و چقدر از آن خیالی و ساختگی است.

حسن فتحی و مثلث های عشقی

انگار که حسن فتحی نمی تواند از مثلث عشقی دل بکند و هنوز هم به موفقیت آن باور دارد. پس از مثلث قباد و شهرزاد و فرهاد اینبار مثلث تاریخی تری را شاهد هستیم. با اینکه جهان سریال شهرزاد را نسب به جهان جیران می توان نزدیک تر به واقعیت دانست اما به این معنی نیست که آن سریال هم فاقد ضعف های تاریخی بود. با این حال همه ما شهرزاد را به عنوان یک شخصیت ساختگی قبول داشتیم نه یک شخصیت تاریخی. اوضاع زمانی پیچیده می شود که قباد را برداریم جای آن محمدرضا شاه بگذاریم. آن وقت است که داستان ما جهانی بسیار دور از جهان واقعی نقل می شود. جیران نیز همین حال و هوا را دارد. تاریخی که فقط کمی رنگ تاریخی دارد و هیچ چیزش واقعی نیست.

اشتباهات تاریخی سریال جیران

داستان سریال درباره عشقی واقعی میان ناصرالدین شاه قاجار و خدیجه خانم تجریشی است. خدیجه خانم پس از ازدواج با شاه به فروغ السلطنه شهرت پیدا کرد. فروغ السطنه مهم ترین معشوقه ناصرالدین شاه در تاریخ ماست. یکی از ایرادات بزرگ سریال جیران شکل گیری رابطه میان شاه و خدیجه خانم است. انتقال این عشق به دوره دیگری از تاریخ یعنی دوران صدراعظمی آقاخان خود نشان دهنده اقتباس آزاد نویسنده از تاریخ است. چون این عشق در دوران وزارت امیر کبیر رخ داد. اینکه نویسنده بخواهد با دستی باز دست به تاریخ ببرد اصلا چیز بدی نیست و در تمام دنیا مرسوم است. اما در صورت این مهم تحقق پیدا میکند که آن اثر را اقتباسی بدانیم نه تاریخی.

سن ناصرالدین شاه وقتی عاشق شد

اگر طرفدار سریال های تینیجری آمریکایی باشید خوب میدانید که در این سریال ها از بازیگرانی استفاده می شود که لزوما تینیجر یا نوجوان نیستند. اگر از هم نوجوانان استفاده شود از کسانی دعوت به همکاری خواهد شد که از لحاظ بصری چهره پخته تری دارند و خودمانی سن شان انگار بیشتر است. این اتفاق برای جذاب تر کردن یک داستان رخ می دهد. کم کم چنین استفاده ای به ایران هم کشیده شد. حالا عموما در سریال های ایرانی میبینیم که بازیگری سی و چند ساله را در نقش یک جوان بیست ساله بزک میکنند و به تصویر میکشند. دلیل آن شاید ضعف ما در بازیگر پروری باشد. در سریال جیران هم بهرام رادان نقشی ناصرالدین شاهی را بازی میکند که در زمان بروز عشقش فقط بیست سال داشته. اینکار اگرچه به جذابیت بصری کار فتحی افزوده اما از جنبه تاریخی و واقعی آن تا حد زیادی کاسته است.

سریال جیران - اقتباس یا اشتباهی از تاریخ قجری

عمارت پر حاشیه مسعودیه

عمارت مسعودیه یک بنای تاریخی است که متعلق به دوران قاجار بوده و هم اکنون در میدان بهارستان شهر تهران قرار دارد. این عمارت در سال 1295 به دستور فرزند ناصرالدین شاه یعنی مسعود میرزا حاکم اصفهان معروف به ظل السلطان ساخته شد. یعنی زمان ساخت آن روح مرحوم ناصرالدین شاه هم از وجود چنین عمارتی خبر نداشت. اما در قسمت اول سریال جیران و در سکانس های ابتدایی مراسم اعدام را در این عمارت و با حضور خود ناصرالدین شاه میبینیم! با توجه به اینکه چنین عمارتی اصلا در زمان حکومت ناصرالدین شاه وجود خارجی نداشته استفاده از آن یک اشتباه تاریخی است.

شمس العماره هم وجود نداشت

اما اشتباه های مکانی به همان عمارت مسعودیه ختم نمی شود. شمس العماره نیز در سال 1284 ساخته شده درحالی که خود خدیجه خانم در سال 1276 دار فانی را وداع گفت. یعنی هشت سال بعد از فوت معشوقه شاه تازه این عمارت بنا شده. اما در قسمت اول سریال این بنای تاریخی را باحضوری پر رنگ میبینیم گویا که اصلا بخشی از تاریخ بوده و ما نمیدانستیم. با چنین اشتباهاتی سازندگان باید اشاره می کردند که این سریال تاریخی نیست و تنها اقتباسی آزاد از تاریخ است. چون در غیر این صورت مردمی که تاریخ نمی دانند به اشتباه وقایع سریال را باور می کنند که نوعی تحریف تاریخی است.

آیا سریال های تاریخی اخیر موفق بوده اند؟

همانطور که اشاره شد سریال های تاریخی چند صباحی است که بسیار و با بودجه های کلان ساخته میشوند. برخلاف دهه های گذشته سریال های تاریخی که در دهه اخیر ساخته شده با موفقیت چندانی همراه نبوده اند. برای مثال خاتون با روایت جذاب و بودجه عالی از نظر منتقدان سینما ایراداتی داشته و هم اکنون به بن بست رسیده. سریال قبله عالم که پخش آن نیز به دلایلی متوقف شد هم از سریال های ضعیف تاریخی ما بود. از معمای شاه هم (که یک افتضاح بزرگ بود،) دیگر حرف نزنیم بهتر است. از طرفی مهم ترین انتقاد به ساخت سریال های تاریخی است که آنها تصور درستی از واقعیت نشان نمی دهند. با توجه به این سطح آگاهی جامعه دیگر مثل گذشته نیست بسیاری به خوبی تحریفات تاریخی را درک خواهند کرد.

جیران می تواند مثل ساخته قبلی فتحی موفق شود؟

حسن فتحی کارگردان کمی نیست. در کارنامه او کار هایی مثل سریال زمانه، در مسیر زاینده رود، اشک ها و لبخند ها، میوه ممنوعه، مدار صفر درجه، شب دهم و پهلوانان نمی میرند دیده می شود که همه ما با آنها خاطره داریم واقعا سریال های خوبی هستند. شهرزاد نیز در زمان خودش خوش درخشید و موفق بود. هیچ سریال در دنیا نیست که اوج و فرود نداشته باشد. اما درباره سریال جیران اوضاع فرق میکند. انگار فتحی هم مثل دیگر کارگردانان شبکه خانگی به بیماری تجاری سازی دچار شده. انگار هدفش فقط چیزی است که بفروشد. در سینمای خانگی حال نیز این رویکرد به وفور یافت می شود. باید دید که جیران به چه سرنوشتی دچار خواهد شد.

سخن آخر

جیران سریال بدی شاید نباشد اما قطعا به اشتباه معرفی شده و حتی در زمان اشتباهی هم ساخته شده. امروز ما بیشتر به سریال های متفاوت نیاز داریم و کار هایی که ارزش هنری داشته باشند تا بتوانند مخاطب عام و خاص را ترغیب به تماشا کنند. اما سریال های کنونی ما پسرفت محسوب میشوند آثاری تو خالی و تهی هستند که فقط به قصد خالی نبودن مارکت ساخته شده اند. اگر قصد دارید این سریال را ببینید بدانید که داستان آن تاریخی نیست و تنها اقتباسی ازاد از تاریخ است. بنابراین از روایت آن لذت ببرید اما وقایع را واقعی ندانید.

4.4/5 - (126 امتیاز)
0
نویسنده مطلب علی شریفی

دیدگاه شما

بدون دیدگاه

رسانه های پرشین میزبان